Polskie Towarzystwo Fizyczne Oddział w Katowicach

zaprasza na seminarium naukowe, na którym:

dr Jacobo Troncoso

 Departamento de Física Aplicada, Universidad de Vigo

wygłosi wykład w języku angielskim pt.

Temperature of Maximum Density for Water and Aqueous Solutions

Water is the most important liquid from the human perspective. Surprisingly, the physical behavior of water strongly departs from other liquids, showing an unusual behavior in many of its properties. The maximum of density, which for pure water is achieved at around 4 C at the atmospheric pressure, is the most widely known among these physical anomalies. At present, it is an accepted that this maximum comes from a competition between two forms of water: one characterized by a highly ordered hydrogen-bonded structure, less dense and prevalent at low temperature, and the other one, less structured, denser, and prevalent at high temperature. The addition of solutes distorts the hydrogen bonded structure of water, modifing the location of the temperature of maximum density (TMD) – an experimental fact noted as far back as XIX century [1]. The amount of the variation in the TMD depends on the solute concentration and also on its chemical nature. Usually, TMD goes to lower temperatures, decreasing as solute concentrations increases. However, some chemicals, mainly short chain alcohols, slightly
increase the TMD. A significant amount of new experimental works have been carried out
recently [2-4], allowing to see a wider perspective.
During the seminar we shall review the recent results comprising a variety of inorganic and organic solvents and the effect of pressure over the TMD.

Acknowledgment
The author acknowledges financial support from the Spanish Ministry of Science and Innovation under Grant No. PID2020-115722GB-C22.

References
1. M. C. Despretz, Ann. Chim. Phys. 70 (1839) 49-81.
2. J. Troncoso, Fluid Phase Equilibr. 549 (2021) 113191.
3. D. González-Salgado, et al., J. Chem. Phys. 156 (2022) 154502.
4. F. Gámez, et al., J. Mol. Liq. 377 (2023) 121433

Streszczenie po polsku w ogromnym skrócie:
Woda jest płynem o największym znaczeniu dla ludzkości. Jej własności fizyczne, a w szczególności temperatura największej gęstości (TMD) znacznie odbiegają od pozostałych cieczy. Pod normalnym ciśnieniem największa gęstość osiągana jest około temperatury 4 stopni C. Rozpuszczanie w wodzie substancji może zarówno TMD obniżać jak i podwyższać [1] (np. alkohole o krótkim łańcuchu węglowym), za co odpowiedzialne są głównie wiązania wodorowe. Badania przeprowadzone w ostatnim okresie [2-4] pozwoliły jednak zrozumienie tego zjawiska w znacznie szerszej perspektywie, która przedstawiona zostanie czasie seminarium.

Konwersatorium odbędzie się hybrydowo we wtorek 9.05.2025 r. o godz. 16⁰⁰ w sali P/0/05, w budynku SMCEBI w Chorzowie oraz poprzez platformę Teams. Szczegóły podamy wkrótce.
Do transmisji w Teams można się będzie łączyć od godz. 15:30.

Link do transmisji: Teams .

Polskie Towarzystwo Fizyczne Oddział w Katowicach

zaprasza na konwersatorium na którym:

prof. dr hab. Zofia Drzazga

wygłosi wykład w języku polskim pt.

Obrazowanie funkcjonalne mózgu – Rs-fMRI vs fMRI

Ostatnio obserwuje się wzrost zainteresowania zastosowaniem wyspecjalizowanych technik MRI zarówno w celach poznawczych jak i klinicznych. Warto poznać podstawy biologiczne i fizyczne obrazowania aktywności pól Brodmanna. Co dzieje się w naszym mózgu, kiedy intensywnie pracujemy a co gdy odpoczywamy? Przedstawione zostaną metody optymalizacji badań obrazowania funkcjonalnego ze stymulacją (fMRI) i bez stymulacji zadaniowej (Rs-fMRI) w stanie normy i patologii na przykładzie badań prowadzonych w Centrum Obrazowania Helimed w Katowicach oraz Zakładzie Interwencyjnej i Diagnostycznej Neuroradiologii w Szpitalu Uniwersyteckim w Tübingen (Germany).

Konwersatorium odbędzie się hybrydowo w czwartek 16.03.2022 r. o godz. 16⁰⁰ w Auli Pańki, ul. Bankowa 14 w Katowicach oraz poprzez platformę Teams.
Do transmisji w Teams można się będzie łączyć od godz. 15:30.

Link do transmisji: Teams.

Polskie Towarzystwo Fizyczne Oddział w Katowicach

oraz Bielsko-Bialski Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli

zapraszają na konwersatorium na którym:

mgr inż. Sławomir Miernicki

z I Liceum Ogólnokształcącego im. B. Prusa w Siedlcach 

wygłosi wykład w języku polskim pt.

Instrumenty astronomiczne Mikołaja Kopernika

Senat, pragnąc upamiętnić znamienitego uczonego, który zmienił postrzeganie świata, przyjął uchwałę ustanawiającą 2023 Rokiem Mikołaja Kopernika. „Jest zaliczany do najwybitniejszych uczonych w historii świata, a jego nazwisko jest nierozerwalnie związane z jego Ojczyzną – Polską” – wskazano w uchwale.
Podczas mojej pracy jako nauczyciela fizyki i pasjonata astronomii starałem się rozwijać zainteresowania uczniów w kierunku tworzenia przyrządów astronomicznych Mikołaja Kopernika i innych polskich uczonych. Efektem tej pracy są repliki astrolabium sferycznego używanego onegdaj przez Mikołaja Kopernika i torkwetum, które zostało opisane przez Franka z Polski. Podczas wykładu z okazji roku kopernikańskiego postaram się przedstawić te przyrządy i opisać pokrótce ich użytkowanie. Nauczycieli przyrodników po wykładzie zapraszam na warsztaty pt. “Metoda naukowa na lekcjach fizyki”, która będzie związana z weryfikacją hipotez opartych na przekonaniach dotyczących astronomii.

Konwersatorium odbędzie się hybrydowo w czwartek 23.02.2022 r. o godz. 16⁰⁰ – stacjonarnie w Auli Pańki, ul. Bankowa 14 w Katowicach oraz poprzez platformę Teams.
Do transmisji w Teams można się będzie łączyć od godz. 15:30.

Link do transmisji: Teams.

Polskie Towarzystwo Fizyczne Oddział w Katowicach

zaprasza na konwersatorium na którym:

dr hab. Paweł Zajdel, prof. UŚ

wygłosi wykład w języku polskim pt.

NIST – od ketchupu do kilograma

Kupując „ketchup bez konserwantów” czy „kilogram ziemniaków” rzadko kiedy zdajemy sobie sprawę z roli fizyki i innych nauk ścisłych w tak prostych czynnościach.
Jednak w życiu codziennym jesteśmy otoczeni przez przedmioty i produkty, których cechy związane są z licznymi standardami czy normami. Normy i standardy umocowane są z kolei w specyfikacjach i tzw. materiałach standardowych. Na końcu tego długiego łańcucha znajdują się podstawowe stałe fizyczne i metody pomiarowe, które zwykle kojarzymy z odkrywaniem tajemnic Wszechświata, a nie zakupami w supermarkecie.
Jednym z miejsc, w którym można znaleźć wszystkie powyższe ogniwa łańcucha jest National Institute of Standards and Technology (NIST) w USA.
Korzystając z okazji, chciałem opowiedzieć o NIST z NIST. Skąd się wzięło najpierw National Bureau of Standards, a potem NIST? Czy „Standardowe liście pomidora” (SRM1573A), „Standardowe liście jabłoni” (SRM1515) i „Standardowa mielonka” (SRM1546a) muszą kosztować ponad 1000$ za puszkę? Po co mierzymy wiatr w kominie? Jak pasuje prawy do lewego, czyli jak wyglądał eksperyment Wu w NIST?
Dzięki uprzejmości NIST Konwersatorium odbędzię się zdalnie z NIST Museum w Gaithersburgu.

Konwersatorium odbędzie się zdalnie w czwartek 1.12.2022 r. o godz. 16⁰⁰ poprzez platformę Teams.
Do transmisji w Teams można się będzie łączyć od godz. 15:30.

Link do pdf: z dropbox.

Polskie Towarzystwo Fizyczne Oddział w Katowicach

zaprasza na konwersatorium na którym:

mgr Barbara Szymańska-Markowska wraz z uczniami

wygłosi wykład w języku polskim pt.

Czy na fizykę jest metoda?

W czasie konwersatorium odpowiemy na pytanie przedstawione w temacie i pokażemy w jaki sposób możemy ciekawie pracować na lekcjach fizyki. Wystąpienie będzie miało formę interaktywnego pokazu z udziałem uczniów.
Zaprezentujemy autorskie projekty wykonane przez uczniów oraz takie, które powstały przy współpracy z Wydziałem Nauk Ścisłych i Technicznych Uniwersytetu Śląskiego, Centrum Nauki Kopernik oraz Pałacem Młodzieży w Katowicach.

Konwersatorium odbędzie wyjątkowo w piątek 28.10.2022 r. o godz. 16⁰⁰ w budynku Śląskiego Międzyuczelnianego Centrum Badań Interdyscyplinarnych i Edukacji.
Do transmisji w Teams można się będzie łączyć od godz. 15:30.

Link do konwersatorium: MS Teams.
Dostęp możliwy jest również przez przeglądarkę (np. Edge(Win), Safari(Mac)) i „Poczekalnię”. Prosimy o podawanie imienia i nazwiska.

W dniach 21-23 października 2022 odbędzie się w Katowicach piąte Sympozjum Sekcji Fizyki Oddziaływań Fundamentalnych Polskiego Towarzystwa Fizycznego. Spotkanie organizowane jest wspólnie przez Polskie Towarzystwo Fizyczne, oraz Instytut Fizyki Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Przewidziane są następujące sesje: LHC physics, Quark-flavour physics,
Astroparticle and Cosmology,  Strong Interactions,
Beyond the SM,  Radiative corrections at colliders
Neutrino physics. Link do strony: indico.

Polskie Towarzystwo Fizyczne Oddział w Katowicach

zaprasza na konwersatorium na którym:

prof. dr hab. Wiktor Zipper

wygłosi wykład w języku polskim pt.

Przyszłość energetyki jądrowej?

W obecnej sytuacji geopolitycznej do rozwiązania problemu energetycznego nie wystarczą jedynie odnawialne źródła energii, bez czystej energii jądrowej.
Pomimo ogromnego rozwoju odnawialnych źródeł energii, energetykę jądrową na świecie w najbliższych latach czeka renesans. Konieczność zastąpienia kopalnych źródeł energii: węgla, ropy i gazu, wymagać będzie zwiększonego wysiłku w poszukiwaniu nowych, tańszych rozwiązań również w energetyce jądrowej. Na wykładzie przedstawię nowe, ale już zaawansowane rozwiązania w energetyce jądrowej w obszarze rozszczepienia jak i fuzji.

Konwersatorium odbędzie hybrydowo dnia 09.06.2022 r. o godz. 16⁰⁰ w Katowicach – w sali 227 (Rady Wydziału).
Do transmisji w Teams można się będzie łączyć od godz. 15:30.

Link do konwersatorium: MS Teams.
Dostęp możliwy jest również przez przeglądarkę (np. Edge(Win), Safari(Mac)) i „Poczekalnię”. Prosimy o podawanie imienia i nazwiska.

Polskie Towarzystwo Fizyczne Oddział w Katowicach

zaprasza na konwersatorium na którym:

dr hab. Andrzej Ptok

z Instytutu Fizyki Jądrowej PAN w Krakowie

wygłosi wykład w języku polskim pt.

Chiralne fonony, czyli o atomach krążących po orbitach

Sieć plastra miodu oraz sieć kagome wykazują nietypowe własności elektronowe. Jest to związane z pojawieniem się dodatkowego stopnia swobody (tzw. valley quantum number) lub dokładnie płaskiego pasma w strukturze elektronowej. Połączenie obu typu sieci w związkach typu CoSn, prowadzi nie tylko do topologicznych własności elektronowych, ale również do powstania chiralnych fononów [1]. Poprzednie badania wykazały, ze tego typu fonony mogą być realizowane we wspomnianych dwuwymiarowych sieciach heksagonalnych (plaster miodu lub kagome) [2,3]. W przypadku związków typu CoSn z symetrią P6/mmm, sieć kagome formowana przez atomy „Co” dekorowana jest jednym atomem „Sn”. Tak powstała sieci trójkątna atomów z rożnymi masami, uniemożliwia realizacje fononów chiralnych w płaszczyźnie podsieci kagome. W przeciwieństwie do tego, dwa atomy „Sn” formują idealna sieć plastra miodu — w tym przypadku chiralne fonony są realizowane. Po za tym przykładem, przedstawione zostaną realizacje chiralnych fononów w innych materiałach.

[1] „Chiral phonons in honeycomb sublattice of layered CoSn-like compounds”, A. Ptok, A. Kobiałka, M. Sternik, J. Łażewski, P. T. Jochym, A. M. Oleś, S. Stankov, and P. Piekarz, Phys. Rev. B 104, 054305 (2021).
[2] L. Zhang and Q. Niu, Phys. Rev. Lett. 115, 115502 (2015)
[3] H. Chen, W. Wu, S. A. Yang, X. Li, and L. Zhang, Phys. Rev. B 100, 094303 (2019)

Konwersatorium odbędzie stacjonarnie dnia 21.04.2022 r. o godz. 16⁰⁰ w Katowicach – Aula Kopernika. Jeżeli będą problemy przeniesiemy się do sali 227.
Do transmisji w Teams można się będzie łączyć od godz. 15:30.

Link do konwersatorium: MS Teams.
Dostęp możliwy jest również przez przeglądarkę (np. Edge(Win), Safari(Mac)) i „Poczekalnię”. Prosimy o podawanie imienia i nazwiska.

Polskie Towarzystwo Fizyczne Oddział w Katowicach

zaprasza na konwersatorium na którym:

prof. Johann Rafelski

Professor of Physics, University of Arizona

wygłosi wykład w języku polskim pt.

Szczególna Teoria Względności/MODERN SPECIAL RELATIVITY

Szczególna Teoria Względności (STW) jest podstawą współczesnej fizyki. Nasze rozumienie STW przeżywa współcześnie renesans i STW jako dyscyplina szybko się rozwija. Badamy na przykład zjawiska związane ze zderzeniami i przyspieszaniem relatywistycznych ciężkich jonów oraz granicę silnych pól elektromagnetycznych. Efekty takich badań mogą być wykorzystane do przyspieszania cząstek przy użyciu silnych laserów.
Nie tracąc z oczu „starego” sposobu nauczania STW (ca. 1905), stoimy przed wyzwaniem związanym z rozwojem nowych pokoleń fizyków. W ramach wykładu zostanie zaprezentowane czym jest (i czym nie jest) Szczególna Teoria Względności, gdzie obecnie znajduje zastosowania, i w jaki sposób powinna być prezentowana. Podstawą tego wykładu będzie obszerna i nowoczesna prezentacja:
https://link.springer.com/book/9783030543518 „MODERN SPECIAL RELATIVITY”

Abstract in English:
The Special Theory of Relativity (SR) is the basis of modern physics. Our understanding of SR is experiencing a renaissance, and SR as a discipline is evolving rapidly. For example, we study the collision and acceleration phenomena of relativistic heavy ions, reaching the limits of strong electromagnetic forces. These new insights can be used to advance new particle acceleration methods using powerful lasers. Without losing sight of the „old” SR (ca. 1905), we face the challenge of sharing these modern insights with the new generations of physicists. The lecture will present what the Special Theory of Relativity is (and what it is not), where it is currently applied and how it should be presented. The basis of this lecture will be a comprehensive modern presentation:
https://link.springer.com/book/9783030543518 „MODERN SPECIAL RELATIVITY”

Więcej o prelegencie:
1. https://en.wikipedia.org/wiki/Johann_Rafelski
2. http://www.physics.arizona.edu/~rafelski/
3. https://w3.physics.arizona.edu/people/johann-rafelski

Konwersatorium odbędzie stacjonarnie dnia 07.04.2022 r. o godz. 16⁰⁰ w sali 213 (Aula Kopernika) na ul. Bankowej 14.
Do transmisji w Teams można się będzie łączyć od godz. 15:30.

Link do slajdów z konwersatorium: pdf.

Polskie Towarzystwo Fizyczne Oddział w Katowicach

zaprasza na konwersatorium na którym:

dr inż. Krzysztof Petelczyc

z Wydziału Fizyki Politechniki Warszawskiej

wygłosi wykład pt.

Zasłużył na Nobla? Pomysły Mieczysława Wolfkego wyprzedzające jego epokę

Mieczysław Wolfke, polski fizyk urodzony w 1883 roku w Łasku już od dzieciństwa wykazywał niezwykłe zainteresowanie nauką i techniką oraz predyspozycje do niespotykanej wyobraźni i intuicji. W wieku 13 lat opracował pomysł napędu odrzutowego, a cztery lata później opatentował telektroskop bez drutów – prototyp telewizji bezprzewodowej opartej na zmodyfikowanej tarczy Nipkowa. W czasie realizacji doktoratu dotyczącego teorii Ernsta Abbego opanował teorię dyfrakcji, co już w 1920 roku pozwoliło mu zapostulować możliwość obrazowania dwustopniowego poprzez zapis widma przestrzennego obrazu i jego odtworzenie za pomocą promieniowania o innej długości fali. Jego praca, kluczowa dla techniki holograficznej, o ponad 20 lat wyprzedziła poczynione niezależnie odkrycie Dennisa Gabora odznaczonego za nie w 1971 roku Nagroda Nobla. W latach 1913-1921 Wolfke uczestniczył w próbach interpretacji na teorii kwantowej podejmowanych z Zurychu (Albert Einstein, Max von Laue, Erwin Schroedinger) postulując przypisanie modom energetycznym wnęki ciała doskonale czarnego interpretację fotonów wielokrotnych (molekuł światła). W latach 1924-1927 współpracował z Laboratorium w Lejdzie, gdzie zapostulował metodę zestalenia helu pod ciśnieniem i odkrył ciekły hel II, pierwszą na świecie ciecz kwantową. Wolfke przez całe życie zajmował się problemami bliskimi osiągnięciom nagradzanym Nagrodą Nobla. Niestety sam takiego wyróżnienia nie dożył umierając nagle w 1947 roku.

Konwersatorium odbędzie dnia 24.03.2022 r. o godz. 16⁰⁰. Seminarium planowane jest w formie hybrydowej w Katowicach, ul. Bankowa 14, sala 213 (Aula Kopernika).
Możliwe, że przejdziemy tylko na formę zdalną.
Do transmisji w Teams można się będzie łączyć od godz. 15:30.

Link do konwersatorium: MS Teams.
Dostęp możliwy jest również przez przeglądarkę (np. Edge(Win), Safari(Mac)) i „Poczekalnię”. Prosimy o podawanie imienia i nazwiska.