7 października 2024 został wysłany do Pani Minister Edukacji Narodowej apel Polskiego Towarzystwa Fizycznego ws. planów połączenia fizyki, chemii, biologii i geografii w jeden przedmiot ogólnoprzyrodniczy. Treść apelu dostępna jest poprzez to łącze.
Archiwum kategorii: Aktualności
11.01.2025 – Konwersatorium PTF – dr Waldemar Ogłoza – Astronomia w czasach antycznych
Polskie Towarzystwo Fizyczne Oddział w Katowicach
zaprasza na konwersatorium na którym:
Dr Waldemar Ogłoza
Obserwatorium UKEN na Suhorze, oraz Planetarium i Obserwatorium Astronomiczne im. Mikołaja Kopernika w Chorzowie
wygłosi wykład w języku polskim pt.
Astronomia w czasach antycznych
Tematem wykładu będzie astronomia z przed ponad 2000 lat. Jak ludzie wówczas postrzegali niebo? Jakie praktyczne znaczenie miały obserwacje Słońca, Księżyca i planet? Jak radzono sobie z przewidywaniem zaćmień i innych zjawisk astronomicznych? Jakie funkcje spełniał tajemniczy mechanizm wydobyty z zatopionego wraku greckiego statku?
Konwersatorium odbędzie się hybrydowo w czwartek 11.01.2024 r. o godz. 1600 w Auli Kopernika, ul. Bankowa 14 w Katowicach oraz poprzez platformę Teams.
Do transmisji w Teams można się będzie łączyć od godz. 15:30.
Link do transmisji: Teams.
Dyskusja Panelowa Rok Kopernika: Kosmos i my IF UŚ – 1.12.2023 (piątek)
Instytut Fizyki im A. Chełkowskiego
oraz Polskie Towarzystwo Fizyczne Oddział w Katowicach
zapraszaja na kolejną dyskusję panelową:
Rok Kopernika: Kosmos i my
Tegoroczne wydarzenie zatytułowane „Rok Kopernika: Kosmos i my” to niepowtarzalna okazja, aby zgłębić tajemnice kosmosu ale też poznać bliżej życie oraz dokonania Mikołaja Kopernika.
W ramach wydarzenia zaproszeni naukowcy odkryją przed uczestnikami nieznane fakty z młodości Mikołaja Kopernika. Zabiorą uczestników w podróż przez fascynującą ewolucję Wszechświata. Pokażą, w jaki sposób obserwacje astronomiczne potwierdzają kopernikańską teorię heliocentryczną i przedstawią fascynujące aspekty gwiazd neutronowych. Odkryją sekrety promieniowania kosmicznego i opowiedzą o badaniach prowadzonych na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. Przybliżą także nowoczesne technologie pozwalające na odkrywanie niewidocznych aspektów kosmosu i opowiedzą o kosmosie pełnym nierozwikłanych zagadek.
Wydarzenie odbędzie się w piątek, 1 grudnia 2023 r. w Auli P/0/05 na terenie kampusu chorzowskiego Uniwersytetu Śląskiego (budynek „SMCEBI”, 75 Pułku Piechoty 1a, Chorzów).
Udział w wydarzeniu jest bezpłatny.
Plakat z programem
Nagranie na YouTube:
Program wydarzenia:
| 9:15 – 9:30 | Rozpoczęcie wydarzenia i pierwszej sesji wykładów |
| 9:30 – 10:00 |
Przodkowie i najbliżsi Mikołaja Kopernika Prof. dr hab. Krzysztof Mikulski (Dyrektor Centrum Badań Kopernikańskich Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu) Nasza wiedza o pochodzeniu, przodkach i młodości Mikołaja Kopernika przez długi czas pozostawała bardzo skromna. Dzisiaj można uznać, że wiemy bardzo dużo o toruńskich korzeniach astronoma. Charakter jedynie hipotezy, ale dość prawdopodobnej, ma teza o śląskim pochodzeniu rodziny ojca Kopernika – tyle że nie z Kopernik, ale z Nysy. Nie da się też utrzymać dotychczasowych poglądów o starszeństwie dzieci w rodzinie Koperników, miejscu urodzenia uczonego w Toruniu. Wykluczyć też można pewne domysły dotyczące jego nauki szkolnej, przed wyjazdem na studia do Krakowa. |
| 10:00 – 10:25 |
Krótka historia Wszechświata Prof. Dr hab. Jan Sładkowski (Instytut Fizyki im. A. Chełkowskiego, Uniwersytet Śląski) Wykład przybliży słuchaczom aktualny stan wiedzy na temat powstania i ewolucji Wszechświata. Omówione będą kluczowe momenty fascynującej i burzliwej historii Wszechświata oraz próby ich zrozumienia w ramach aktualnej wiedzy. Wspomniani będą również ludzie, dzięki wysiłkowi i uporowi których poznajemy tajemnice naszego istnienia. Do zrozumienia wykładu wystarczy wiedza wyniesiona ze szkoły. |
| 10:25 – 10:50 |
Co zawdzięczamy gwiazdom neutronowym Dr hab. Ilona Bednarek, prof. UŚ (Instytut Fizyki im. A. Chełkowskiego, Uniwersytet Śląski) W czasie wykładu przedstawione zostaną własności niezwykłych obiektów jakimi są gwiazdy neutronowe. Znajdują się one w centrum wielu nierozwiązanych problemów astrofizyki i grawitacji. Jednak odpowiednia interpretacja zjawisk z udziałem gwiazd neutronowych wymaga poznania i zrozumienia tego co dzieje się w ich wnętrzu. |
| 10:50 – 11:05 |
Przerwa W trakcie przerwy możliwość zobaczenia wystaw: „Konkursu Wzrostu Kryształów” |
| 11:05 – 11:10 | Rozpoczęcie drugiej sesji wykładów |
| 11:10 – 11:40 |
Zobaczyć niewidoczne Stefan Janta (Dyrektor Planetarium i Obserwatorium Astronomicznego im. Mikołaja Kopernika w Chorzowie) Przez całe tysiąclecia astronomowie skazani byli na obserwacje wykonywane własnym wzrokiem, czyli wyłącznie w zakresie światła widzialnego. Wynalezienie lunety także tego nie zmieniło. Luneta pozwoliła jedynie sięgnąć „głębiej”. Jednak Kosmos mówi do nas także w innych zakresach fal elektromagnetycznych. Obecne technologie pozwalają spojrzeć na dostępny naszym obserwacjom Wszechświat niemal w całym zakresie widma elektromagnetycznego. Co udało się zobaczyć na niebie, gdy zaczęto obserwować niewidoczne? |
| 11:40 – 12:05 |
Promieniowanie kosmiczne – co to jest i jak je mierzymy dr hab. Seweryn Kowalski, prof. UŚ (Instytut Fizyki im. A. Chełkowskiego, Uniwersytet Śląski) Na wykładzie zostaną przedstawione fundamentalne informacje dotyczące promieniowania kosmicznego, jego źródeł, składu oraz technik pomiarowych. Przyjrzymy się również obecnie używanym detektorom promieniowania kosmicznego, w tym umieszczonym na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. Ponadto, dowiemy się, w jaki sposób duże laboratoria cząstek elementarnych mogą wspomagać badania nad promieniowaniem kosmicznym. |
| 12:05 – 12:30 |
O deficycie materii i antymaterii we Wszechświecie i konieczności nowej rewolucji w fizyce (cząstek) Prof. dr hab. Janusz Gluza (Instytut Fizyki im. A. Chełkowskiego, Uniwersytet Śląski) Ewolucja kosmosu zależy od gęstości i rodzaju materii w nim zawartej. W ten sposób rozumiemy jak Wszechświat się rozprężał i stygł, tworząc wpierw nukleony, potem lekkie pierwiastki, atomy, na koniec gigantyczne struktury w skali makro. Jednak w tym obrazie brakuje pełnego zrozumienia mechanizmu dominacji materii nad antymaterią, w końcu wszechobecnej obserwacji. Z kolei obserwacje między innymi dynamiki krzywych rotacji galaktyk prowadzą do wniosku, iż na każdy gram zwykłej materii przypadają cztery inne gramy nieznanej nam, nieobserwowanej „ciemnej” materii. W wykładzie naszkicuję propozycje wytłumaczenia tych problemów poprzez modyfikację modeli oddziaływań cząstek, na przykład egzotyczne rozpady jądrowe beta, wprowadzanie symetrii dyskretnych zapachów czy też eksperymenty poszukujące ciemnej materii. Proponowane nowe hipotezy, idee czy też eksperymenty, w przypadku ich potwierdzenia, będą rewolucyjne. Możliwe jednak iż wysiłki te okażą się niewystarczające i potrzebujemy zupełnie nowego spojrzenia na relacje pomiędzy modelami w mikro i makro świecie, na miarę rewolucji Plancka kwantowania energii, czy też nowego spojrzenia na układ Słoneczny przez Kopernika. |
| 12:30 – 13:00 | Przerwa |
| 13:00– 13:05 | Rozpoczęcie sesji panelowej poprzedzonej wykładem |
| 13:05 – 13:50 |
Wstrzymał …, ruszył …, . i co dalej …? czyli skąd wiemy, że Kopernik miał rację Dr Waldemar Ogłoza (Obserwatorium UKEN na Suhorze, oraz Planetarium i Obserwatorium Astronomiczne im. Mikołaja Kopernika w Chorzowie) Wykład popularnonaukowy o faktach obserwacyjnych potwierdzających teorię heliocentryczną. Przedstawione zostaną obserwacyjne podstawy na których astronomia zbudowała najpierw teorię geocentryczną oraz powody dla których została ona obalona na rzecz rewolucji kopernikańskiej. |
| 13:50 – 15:30 | Panel dyskusyjny |
Serdecznie zapraszamy do udziału w wydarzeniu!
Dyrekcja Instytutu Fizyki
Prof. dr hab. Sebastian Pawlus – Dyrektor Instytutu Fizyki
dr hab. Elżbieta Stephan, prof. UŚ – Zastępca Dyrektora Instytutu Fizyki
Przewodniczący PTF Oddział w Katowicach
dr hab. Paweł Zajdel, prof. UŚ
Komitet organizacyjny
prof. dr hab. Janusz Gluza
dr hab. Seweryn Kowalski, prof. UŚ
dr Katarzyna Balin, prof. UŚ
Agnieszka Jankowska
20.09.2023 – wykład prof. Avi Loeba – online
Polskie Towarzystwo Fizyczne Oddział w Katowicach
zaprasza na wykład, na którym:
prof. Avi Loeb
Harvard University, USA
wygłosi wykład na temat
In Search for Technological Interstellar Objects
Prof. Loeb wysunął hipotezę o znalezieniu technologicznie rozwiniętego materiału spoza układu słonecznego (link).
Abstrakt wystąpienia:
The search for extraterrestrial life is one of the most exciting frontiers in science. First tentative clues were identified close to Earth in the form of the first interstellar meteors IM1 and IM2 of unusual material strength, the anomalous interstellar object `Oumuamua and Unidentified Aerial Phenomena (UAP) near Earth. The recently announced „Galileo Project” ushers the new frontier of „space archeology” in search of extraterrestrial technological relics. The lecture will feature content from the book „Interstellar”.
Zapraszają Instytut Fizyki UŚ i Sekcja Oddziaływań Fundamentalnych PTF
Link do spotkania jest już na stronie:
https://indico.if.us.edu.pl/event/18/page/110-public-talk-by-professor-abraham-avi-loeb
Na stronie znajduje również się bogate CV profesora Loeba.
Połączenie zostanie otwarte bezpośrednio (ok. 30 min.) przed wykładem.
Wykład odbędzie się online (limit 500 połączonych jednocześnie osób).
15.06.2023 – Konwersatorium PTF – dr hab. Piotr Wcisło, prof. UMK
Polskie Towarzystwo Fizyczne Oddział w Katowicach
zaprasza na konwersatorium, na którym:
dr hab. Piotr Wcisło, prof. UMK
z Uniwersytetu im. M. Kopernika w Toruniu
wygłosi wykład na temat
Wykorzystanie ultradokładnej spektroskopii laserowej do testowania teorii kwantowej i poszukiwania nowej fizyki
Najbardziej podstawową obecnie znaną teorią opisującą strukturę materii i oddziaływania jej składników (poza grawitacją) jest model standardowy, który stanowi ‘najnowszą wersję’ teorii kwantowej. To na nim opierają się kolejne działy fizyki, począwszy od cząstek elementarnych, poprzez atomy i molekuły, aż bardziej złożone struktury, których opis stanowi domenę chemii czy wręcz biologii. Teoria kwantowa cechuje się niezwykłą siłą predykcji – dotąd żaden eksperyment nie okazał się z nią sprzeczny, a liczne pomiary potwierdziły poprawność jej przewidywań z oszałamiającą dokładnością (np. pomiar struktury atomu wodoru czy pomiar anomalnego magnetycznego momentu dipolowego elektronu z dokładnością kilkunastu miejsc znaczących).
Istnieje szereg problemów fizycznych i pytań dotyczących praw podstawowych sugerujących, że model standardowy nie jest ostatecznym wydaniem teorii kwantowej, np.: problem unifikacji modelu standardowego z ogólną teorią względności, pytanie o istnienie i strukturę ciemnej materii, pytanie o to, czy stałe fundamentalne są stałe (w przestrzeni i czasie) – i wiele innych. W trakcie wykładu opowiem o prowadzonych w moim zespole eksperymentach, które wykorzystują ultradokładne systemy laserowe do testowania teorii kwantowej.
Konwersatorium odbędzie się hybrydowo we czwartek 15.06.2023 r. o godz. 1600 stacjonarnie w Auli Kopernika, Katowice, ul. Bankowa 14 oraz poprzez platformę Teams. Do transmisji w Teams można się będzie łączyć od godz. 15:30.
Link do transmisji: Teams .
9.05.2023 – Seminarium naukowe PTF – dr Jacobo Troncoso (U. de Vigo, Hiszpania)
Polskie Towarzystwo Fizyczne Oddział w Katowicach
zaprasza na seminarium naukowe, na którym:
dr Jacobo Troncoso
Departamento de Física Aplicada, Universidad de Vigo
wygłosi wykład w języku angielskim pt.
Temperature of Maximum Density for Water and Aqueous Solutions
Water is the most important liquid from the human perspective. Surprisingly, the physical behavior of water strongly departs from other liquids, showing an unusual behavior in many of its properties. The maximum of density, which for pure water is achieved at around 4 C at the atmospheric pressure, is the most widely known among these physical anomalies. At present, it is an accepted that this maximum comes from a competition between two forms of water: one characterized by a highly ordered hydrogen-bonded structure, less dense and prevalent at low temperature, and the other one, less structured, denser, and prevalent at high temperature. The addition of solutes distorts the hydrogen bonded structure of water, modifing the location of the temperature of maximum density (TMD) – an experimental fact noted as far back as XIX century [1]. The amount of the variation in the TMD depends on the solute concentration and also on its chemical nature. Usually, TMD goes to lower temperatures, decreasing as solute concentrations increases. However, some chemicals, mainly short chain alcohols, slightly
increase the TMD. A significant amount of new experimental works have been carried out
recently [2-4], allowing to see a wider perspective.
During the seminar we shall review the recent results comprising a variety of inorganic and organic solvents and the effect of pressure over the TMD.
Acknowledgment
The author acknowledges financial support from the Spanish Ministry of Science and Innovation under Grant No. PID2020-115722GB-C22.
References
1. M. C. Despretz, Ann. Chim. Phys. 70 (1839) 49-81.
2. J. Troncoso, Fluid Phase Equilibr. 549 (2021) 113191.
3. D. González-Salgado, et al., J. Chem. Phys. 156 (2022) 154502.
4. F. Gámez, et al., J. Mol. Liq. 377 (2023) 121433
Streszczenie po polsku w ogromnym skrócie:
Woda jest płynem o największym znaczeniu dla ludzkości. Jej własności fizyczne, a w szczególności temperatura największej gęstości (TMD) znacznie odbiegają od pozostałych cieczy. Pod normalnym ciśnieniem największa gęstość osiągana jest około temperatury 4 stopni C. Rozpuszczanie w wodzie substancji może zarówno TMD obniżać jak i podwyższać [1] (np. alkohole o krótkim łańcuchu węglowym), za co odpowiedzialne są głównie wiązania wodorowe. Badania przeprowadzone w ostatnim okresie [2-4] pozwoliły jednak zrozumienie tego zjawiska w znacznie szerszej perspektywie, która przedstawiona zostanie czasie seminarium.
Konwersatorium odbędzie się hybrydowo we wtorek 9.05.2025 r. o godz. 1600 w sali P/0/05, w budynku SMCEBI w Chorzowie oraz poprzez platformę Teams. Szczegóły podamy wkrótce.
Do transmisji w Teams można się będzie łączyć od godz. 15:30.
Link do transmisji: Teams .
16.03.2023 – Konwersatorium PTF – prof. dr hab. Zofia Drzazga
Polskie Towarzystwo Fizyczne Oddział w Katowicach
zaprasza na konwersatorium na którym:
prof. dr hab. Zofia Drzazga
wygłosi wykład w języku polskim pt.
Obrazowanie funkcjonalne mózgu – Rs-fMRI vs fMRI
Ostatnio obserwuje się wzrost zainteresowania zastosowaniem wyspecjalizowanych technik MRI zarówno w celach poznawczych jak i klinicznych. Warto poznać podstawy biologiczne i fizyczne obrazowania aktywności pól Brodmanna. Co dzieje się w naszym mózgu, kiedy intensywnie pracujemy a co gdy odpoczywamy? Przedstawione zostaną metody optymalizacji badań obrazowania funkcjonalnego ze stymulacją (fMRI) i bez stymulacji zadaniowej (Rs-fMRI) w stanie normy i patologii na przykładzie badań prowadzonych w Centrum Obrazowania Helimed w Katowicach oraz Zakładzie Interwencyjnej i Diagnostycznej Neuroradiologii w Szpitalu Uniwersyteckim w Tübingen (Germany).
Konwersatorium odbędzie się hybrydowo w czwartek 16.03.2022 r. o godz. 1600 w Auli Pańki, ul. Bankowa 14 w Katowicach oraz poprzez platformę Teams.
Do transmisji w Teams można się będzie łączyć od godz. 15:30.
Link do transmisji: Teams.
14.03.2023 – Święto Liczby Pi
Serdecznie zapraszamy na kolejną edycję Święta Liczy Pi organizowaną przez Wydział Nauk Ścisłych i Technicznych UŚ. Wykłady odbędą się aż w trzech lokalizacjach – Katowicach, Sosnowcu i Chorzowie.
Zapraszamy do zapoznania się z pełnym harmonogramem imprezy na stronie:
https://us.edu.pl/wydzial/wnst/wspolpraca/szkoly/swieto-liczby-pi/
Jak co roku, PTF objął Święto Liczby Pi patronatem honorowym.
Serdecznie zapraszamy!
23.02.2023 – Konwersatorium PTF – mgr inż. Sławomir Miernicki
Polskie Towarzystwo Fizyczne Oddział w Katowicach
oraz Bielsko-Bialski Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli
zapraszają na konwersatorium na którym:
mgr inż. Sławomir Miernicki
z I Liceum Ogólnokształcącego im. B. Prusa w Siedlcach
wygłosi wykład w języku polskim pt.
Instrumenty astronomiczne Mikołaja Kopernika
Senat, pragnąc upamiętnić znamienitego uczonego, który zmienił postrzeganie świata, przyjął uchwałę ustanawiającą 2023 Rokiem Mikołaja Kopernika. „Jest zaliczany do najwybitniejszych uczonych w historii świata, a jego nazwisko jest nierozerwalnie związane z jego Ojczyzną – Polską” – wskazano w uchwale.
Podczas mojej pracy jako nauczyciela fizyki i pasjonata astronomii starałem się rozwijać zainteresowania uczniów w kierunku tworzenia przyrządów astronomicznych Mikołaja Kopernika i innych polskich uczonych. Efektem tej pracy są repliki astrolabium sferycznego używanego onegdaj przez Mikołaja Kopernika i torkwetum, które zostało opisane przez Franka z Polski. Podczas wykładu z okazji roku kopernikańskiego postaram się przedstawić te przyrządy i opisać pokrótce ich użytkowanie. Nauczycieli przyrodników po wykładzie zapraszam na warsztaty pt. “Metoda naukowa na lekcjach fizyki”, która będzie związana z weryfikacją hipotez opartych na przekonaniach dotyczących astronomii.
Konwersatorium odbędzie się hybrydowo w czwartek 23.02.2022 r. o godz. 1600 – stacjonarnie w Auli Pańki, ul. Bankowa 14 w Katowicach oraz poprzez platformę Teams.
Do transmisji w Teams można się będzie łączyć od godz. 15:30.
Link do transmisji: Teams.
25.01.2023 – seminarium naukowe PTF – prof. M.Szafran
Polskie Towarzystwo Fizyczne oddział w Katowicach, serdecznie zaprasza na seminarium naukowe
prof. dr hab. Inż. Mikołaj Szafran
z Katedry Technologii Chemicznej Wydziału Chemicznego Politechniki Warszawskiej.
Seminarium odbędzie się 25 stycznia 2023 roku o godz. 13. 00 w auli P/0/03 w Chorzowie (ul. 75 Pułku Piechoty 1a).
W referacie przedstawione zostaną głównie wyniki prac własnych nad projektowaniem i zastosowaniem zaawansowanych tworzyw ceramicznych z szerokim wykorzystaniem osiągnięć chemii organicznej, chemii polimerów i chemii koloidów. Przedstawione zostaną szczegółowe wyniki badań nad wpływem budowy chemicznej amfifilowych polimerów stosowanych w postaci dyspersji wodnych na właściwości kształtek formowanych m. in metodą odlewania folii ceramicznych (ang. tape casting). Z badań tych wynika, iż istotną rolę odgrywa stosunek długości części hydrofilowej do hydrofobowej w łańcuchu polimeru. W dużym skrócie przedstawione zostaną także badania nad deglomeracją nanoproszków ceramicznych z wykorzystaniem mono-, di- i oligosacharydów i ich pochodnych. Z badań tych wynika, że budowa chemiczna cząsteczki sacharydu w istotny sposób wpływa na właściwości reologiczne ceramicznych mas lejnych otrzymywanych z takich nanoproszków.
W referacie zaprezentowane zostaną także wyniki badań nad syntezą i zastosowaniem nowych wodorozpuszczalnych monomerów otrzymanych na bazie mono- i disacharydów w procesie formowania wyrobów ceramicznych o skomplikowanym kształcie metodą odlewania żelowego (ang. gelcasting). Metodą tą otrzymywać można wyroby ceramiczne o skomplikowanym kształcie z tlenków, azotków, węglików, itp. Cześć wykładu poświęcona zostanie także badaniom na drukowaniem tworzyw ceramicznych i kompozytów metodą vat polimeryzation i robocasting.
Pewna część wykładu poświęcona zostanie także ferroelektrycznym kompozytom ceramiczno- polimerowym jako nowym materiałom dla przestrajalnych oraz elastycznych sensorów mikrofalowych a także materiałom do absorpcji energii opartych na cieczach zagęszczanych ścinaniem.
Zapraszamy Wszystkich bardzo serdecznie.