Polskie Towarzystwo Fizyczne Oddział w Katowicach

zaprasza na konwersatorium na którym

Tadeusz Firszt

Planetarium i Obserwatorium Astronomiczne im. Mikołaja Kopernika
Śląski Park Nauki
41-500 Chorzów, al. Planetarium 4

wygłosi wykład w języku polskim pt.

Zapomniana myśl Artura Stanleya Eddingtona.
Model Słońca z ρ(0)=0

W 1926 roku Eddington [1] napisał: “The density at the center [of star] is zero, the mass being driven away by the intense radiation pressure”. Nie skonstruował On jednak modelu, w którym gęstość masy ρ w środku gwiazdy spełniałaby warunek ρ(0) = 0. W niniejszej prezentacji, w oparciu o to założenie, przedstawiony zostanie model Słońca, w którym w środku istnieje tylko ciśnienie promieniowania elektromagnetycznego. Model opiera się na rozwiązaniu układu pięciu równań: równania równowagi hydrostatycznej, równania masy, równania radiacyjnego transportu energii, równania produkcji energii jądrowej oraz równania stanu. Równania te zostały zaprezentowane w wielu podręcznikach astrofizyki m. in. w Chandrasekhar [2]. Wykorzystując obserwowane parametry (właściwości) Słońca, model pozwala wyliczyć wartości ciśnienia P(0) i temperatury T(0) oraz moc produkowanej energii jądrowej, równą obserwowanej mocy Słońca L_☉=3,486⋅10²⁶ W. Energię jądrową obliczono z wykorzystaniem równań opisujących dwa cykle: pp i CNO, przedstawionych przez Schwarzschilda [3]. Opracowany model, dowodzący słuszności założenia Eddingtona, zostanie porównany z modelem standardowym opartym o równanie politropy P=Kρ^(1+n)/n. Zostanie opisane zagadnienie transportu energii i równowagi gwiazdy potwierdzone przez twierdzenia równowagowe zaprezentowane przez Chandrasekhara [2]. Zostanie też zaprezentowane twierdzenie pokazujące, że w sferycznie symetrycznym rozkładzie masy to wynika z prawa powszechnego ciążenia.

Literatura:

[1]. A. S. Eddington, The Internal Constitution of the Stars, 1926, str. 125
[2]. S. Chandrasekhar, An Introduction to the Study of Stellar Structure, 1939, rozdział III
[3]. M. Schwarzschild, Structure and evolution of the stars, 1958, str. 81

e-mail:tadeusz.firszt@planetarium.edu.pl

Konwersatorium odbędzie się hybrydowo w czwartek 23.10.2025 r. o godz. 16⁰⁰ w Auli im. Waldemara Pańki, ul. Bankowa 14 w Katowicach oraz poprzez platformę Teams.
Do transmisji w Teams można dołączyć od godz. 15³⁰.

Link do transmisji: Teams.

Polskie Towarzystwo Fizyczne Oddział w Katowicach

zaprasza na konwersatorium na którym:

dr hab. Paweł Bernard, prof. UJ

z Zakładu Dydaktyki Chemii, Wydział Chemii Uniwersytetu Jagiellońskiego

wygłosi wykład w języku polskim pt.

Zastosowanie pomiarów obciążenia poznawczego w dydaktyce

Teoria obciążenia poznawczego (ang. Cognitive Load Theory) to teoria psychologiczna opracowana przez Johna Swellera w latach 80. XX wieku. Zajmuje się tym, jak ludzki mózg przetwarza i przyswaja informacje podczas uczenia się. Teoria opiera się na założeniu, że zasoby poznawcze człowieka są ograniczone, co oznacza, że istnieje limit informacji, które można jednocześnie przechowywać i przetwarzać w pamięci roboczej. Analiza procesu uczenia się w świetle tej teorii pozwala nam tak projektować materiały edukacyjne, aby zoptymalizować ten proces. Można tego dokonać poprzez pomiary obciążenia poznawczego, często definiowanego jako wysiłek umysłowy związany z rozwiązywaniem problemów i transferem informacji pomiędzy pamięcią roboczą a pamięcią długoterminową. Istnieje kilka sposobów pomiaru obciążenia poznawczego. Klasycznie odbywa się to za pomocą metod subiektywnych, takich jak ankiety, wywiady i testy samooceny. Z drugiej strony bardziej obiektywne wyniki można uzyskać, mierząc reakcje fizjologiczne organizmu, takie jak reakcja skórno-galwaniczna, śledzenie ruchu i średnicy gałek ocznych, analiza zmienności rytmu serca, elektroencefalografia czy rezonans magnetyczny.  Podczas wykładu przestawione zostaną przykłady zastosowania pomiarów obciążenia poznawczego do optymalizacji klasycznych materiałów dydaktycznych wykorzystywanych w nauczaniu chemii oraz oszacowania przydatności materiałów dydaktycznych bazujących na rzeczywistości wirtualnej i mieszanej.

e-mail:pawel.bernard@uj.edu.pl

http: www.zdch.uj.edu.pl/bernard

Konwersatorium odbędzie się hybrydowo w czwartek 23.01.2025 r. o godz. 16⁰⁰ w Auli Kopernika, ul. Bankowa 14 w Katowicach oraz poprzez platformę Teams.
Do transmisji w Teams można dołączyć od godz. 15³⁰.

Link do transmisji: Teams.

Polskie Towarzystwo Fizyczne Oddział w Katowicach

zaprasza na konwersatorium na którym:

dr Karina Maciejewska, prof. UŚ

Instytut Inżynierii Biomedycznej, Uniwersytet Śląski w Katowicach

wygłosi wykład w języku polskim pt.

Inżynieria biomedyczna, fizyka i neuronauka łączą siły w walce o przywracanie funkcji sensomotorycznych i augmentacji zdolności poznawczych człowieka

Współczesny człowiek jest coraz częściej częścią sztucznego kompleksu mieszanego, wchodząc w interakcję z urządzeniami, robotami lub narzędziami wspomagającymi jego funkcjonowanie. U osób zdrowych takie rozwiązania zwiększają zdolności motoryczne i poznawcze (augmentacja), a u pacjentów – ułatwiają lub wręcz umożliwiają funkcjonowanie (np. neuroprotezy). W celu rozwoju tych narzędzi i lepszego zrozumienia, jak człowiek (jego mózg i ciało) współpracuje z nimi, konieczne są interdyscyplinarne badania na pograniczu inżynierii biomedycznej, fizyki medycznej i neuronauki (czyli nauki badającej układ nerwowy). W ramach wykładu przedstawione zostaną badania dotyczące integracji sensomotorycznej, multisensorycznego sprzężenia zwrotnego, poznania i percepcji ucieleśnienia, z wykorzystaniem sygnałów biomedycznych. Badając aktywność elektryczną mózgu za pomocą elektroencefalografii (EEG) i potencjałów wywołanych (EP), czynność elektryczną mięśni (EMG), przewodność skóry (EDA), oraz wykorzystując nowoczesne technologie (np. wirtualną rzeczywistość, VR), staramy się poznać mechanizmy procesów neurofizjologicznych odpowiedzialnych za interakcje człowiek-technologia oraz nieprawidłową plastyczność mózgu np. w bólu fantomowym.

Konwersatorium odbędzie się hybrydowo w czwartek 07.11.2024 r. o godz. 16⁰⁰ w Auli Kopernika, ul. Bankowa 14 w Katowicach oraz poprzez platformę Teams.
Do transmisji w Teams można dołączyć od godz. 15³⁰.

Link do transmisji: Teams.

Polskie Towarzystwo Fizyczne Oddział w Katowicach

zaprasza na konwersatorium na którym:

Dr Waldemar Ogłoza

Obserwatorium UKEN na Suhorze, oraz Planetarium i Obserwatorium Astronomiczne im. Mikołaja Kopernika w Chorzowie 

wygłosi wykład w języku polskim pt.

Astronomia w czasach antycznych

Tematem wykładu będzie astronomia z przed ponad 2000 lat. Jak ludzie wówczas postrzegali niebo? Jakie praktyczne znaczenie miały obserwacje Słońca, Księżyca i planet? Jak radzono sobie z przewidywaniem zaćmień i innych zjawisk astronomicznych? Jakie funkcje spełniał tajemniczy mechanizm wydobyty z zatopionego wraku greckiego statku?

Konwersatorium odbędzie się hybrydowo w czwartek 11.01.2024 r. o godz. 16⁰⁰ w Auli Kopernika, ul. Bankowa 14 w Katowicach oraz poprzez platformę Teams.
Do transmisji w Teams można się będzie łączyć od godz. 15:30.

Link do transmisji: Teams.

Polskie Towarzystwo Fizyczne Oddział w Katowicach

zaprasza na wykład, na którym:

prof. Avi Loeb

  Harvard University, USA

wygłosi wykład na temat

In Search for Technological Interstellar Objects

Prof. Loeb wysunął hipotezę o znalezieniu technologicznie rozwiniętego materiału spoza układu słonecznego (link).

Abstrakt wystąpienia:

The search for extraterrestrial life is one of the most exciting frontiers in science. First tentative clues were identified close to Earth in the form of the first interstellar meteors IM1 and IM2 of unusual material strength, the anomalous interstellar object `Oumuamua and Unidentified Aerial Phenomena (UAP) near Earth. The recently announced „Galileo Project” ushers the new frontier of „space archeology” in search of extraterrestrial technological relics. The lecture will feature content from the book „Interstellar”.

Zapraszają Instytut Fizyki UŚ i Sekcja Oddziaływań Fundamentalnych PTF

Link do spotkania jest już na stronie:
https://indico.if.us.edu.pl/event/18/page/110-public-talk-by-professor-abraham-avi-loeb
Na stronie znajduje również się bogate CV profesora Loeba.

Połączenie zostanie otwarte bezpośrednio (ok. 30 min.) przed wykładem.
Wykład odbędzie się online (limit 500 połączonych jednocześnie osób).
 

Polskie Towarzystwo Fizyczne Oddział w Katowicach

zaprasza na seminarium naukowe, na którym:

dr Jacobo Troncoso

 Departamento de Física Aplicada, Universidad de Vigo

wygłosi wykład w języku angielskim pt.

Temperature of Maximum Density for Water and Aqueous Solutions

Water is the most important liquid from the human perspective. Surprisingly, the physical behavior of water strongly departs from other liquids, showing an unusual behavior in many of its properties. The maximum of density, which for pure water is achieved at around 4 C at the atmospheric pressure, is the most widely known among these physical anomalies. At present, it is an accepted that this maximum comes from a competition between two forms of water: one characterized by a highly ordered hydrogen-bonded structure, less dense and prevalent at low temperature, and the other one, less structured, denser, and prevalent at high temperature. The addition of solutes distorts the hydrogen bonded structure of water, modifing the location of the temperature of maximum density (TMD) – an experimental fact noted as far back as XIX century [1]. The amount of the variation in the TMD depends on the solute concentration and also on its chemical nature. Usually, TMD goes to lower temperatures, decreasing as solute concentrations increases. However, some chemicals, mainly short chain alcohols, slightly
increase the TMD. A significant amount of new experimental works have been carried out
recently [2-4], allowing to see a wider perspective.
During the seminar we shall review the recent results comprising a variety of inorganic and organic solvents and the effect of pressure over the TMD.

Acknowledgment
The author acknowledges financial support from the Spanish Ministry of Science and Innovation under Grant No. PID2020-115722GB-C22.

References
1. M. C. Despretz, Ann. Chim. Phys. 70 (1839) 49-81.
2. J. Troncoso, Fluid Phase Equilibr. 549 (2021) 113191.
3. D. González-Salgado, et al., J. Chem. Phys. 156 (2022) 154502.
4. F. Gámez, et al., J. Mol. Liq. 377 (2023) 121433

Streszczenie po polsku w ogromnym skrócie:
Woda jest płynem o największym znaczeniu dla ludzkości. Jej własności fizyczne, a w szczególności temperatura największej gęstości (TMD) znacznie odbiegają od pozostałych cieczy. Pod normalnym ciśnieniem największa gęstość osiągana jest około temperatury 4 stopni C. Rozpuszczanie w wodzie substancji może zarówno TMD obniżać jak i podwyższać [1] (np. alkohole o krótkim łańcuchu węglowym), za co odpowiedzialne są głównie wiązania wodorowe. Badania przeprowadzone w ostatnim okresie [2-4] pozwoliły jednak zrozumienie tego zjawiska w znacznie szerszej perspektywie, która przedstawiona zostanie czasie seminarium.

Konwersatorium odbędzie się hybrydowo we wtorek 9.05.2025 r. o godz. 16⁰⁰ w sali P/0/05, w budynku SMCEBI w Chorzowie oraz poprzez platformę Teams. Szczegóły podamy wkrótce.
Do transmisji w Teams można się będzie łączyć od godz. 15:30.

Link do transmisji: Teams .

Polskie Towarzystwo Fizyczne Oddział w Katowicach

zaprasza na konwersatorium na którym:

prof. dr hab. Zofia Drzazga

wygłosi wykład w języku polskim pt.

Obrazowanie funkcjonalne mózgu – Rs-fMRI vs fMRI

Ostatnio obserwuje się wzrost zainteresowania zastosowaniem wyspecjalizowanych technik MRI zarówno w celach poznawczych jak i klinicznych. Warto poznać podstawy biologiczne i fizyczne obrazowania aktywności pól Brodmanna. Co dzieje się w naszym mózgu, kiedy intensywnie pracujemy a co gdy odpoczywamy? Przedstawione zostaną metody optymalizacji badań obrazowania funkcjonalnego ze stymulacją (fMRI) i bez stymulacji zadaniowej (Rs-fMRI) w stanie normy i patologii na przykładzie badań prowadzonych w Centrum Obrazowania Helimed w Katowicach oraz Zakładzie Interwencyjnej i Diagnostycznej Neuroradiologii w Szpitalu Uniwersyteckim w Tübingen (Germany).

Konwersatorium odbędzie się hybrydowo w czwartek 16.03.2022 r. o godz. 16⁰⁰ w Auli Pańki, ul. Bankowa 14 w Katowicach oraz poprzez platformę Teams.
Do transmisji w Teams można się będzie łączyć od godz. 15:30.

Link do transmisji: Teams.

Polskie Towarzystwo Fizyczne Oddział w Katowicach

oraz Bielsko-Bialski Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli

zapraszają na konwersatorium na którym:

mgr inż. Sławomir Miernicki

z I Liceum Ogólnokształcącego im. B. Prusa w Siedlcach 

wygłosi wykład w języku polskim pt.

Instrumenty astronomiczne Mikołaja Kopernika

Senat, pragnąc upamiętnić znamienitego uczonego, który zmienił postrzeganie świata, przyjął uchwałę ustanawiającą 2023 Rokiem Mikołaja Kopernika. „Jest zaliczany do najwybitniejszych uczonych w historii świata, a jego nazwisko jest nierozerwalnie związane z jego Ojczyzną – Polską” – wskazano w uchwale.
Podczas mojej pracy jako nauczyciela fizyki i pasjonata astronomii starałem się rozwijać zainteresowania uczniów w kierunku tworzenia przyrządów astronomicznych Mikołaja Kopernika i innych polskich uczonych. Efektem tej pracy są repliki astrolabium sferycznego używanego onegdaj przez Mikołaja Kopernika i torkwetum, które zostało opisane przez Franka z Polski. Podczas wykładu z okazji roku kopernikańskiego postaram się przedstawić te przyrządy i opisać pokrótce ich użytkowanie. Nauczycieli przyrodników po wykładzie zapraszam na warsztaty pt. “Metoda naukowa na lekcjach fizyki”, która będzie związana z weryfikacją hipotez opartych na przekonaniach dotyczących astronomii.

Konwersatorium odbędzie się hybrydowo w czwartek 23.02.2022 r. o godz. 16⁰⁰ – stacjonarnie w Auli Pańki, ul. Bankowa 14 w Katowicach oraz poprzez platformę Teams.
Do transmisji w Teams można się będzie łączyć od godz. 15:30.

Link do transmisji: Teams.

Polskie Towarzystwo Fizyczne Oddział w Katowicach

zaprasza na konwersatorium na którym:

dr hab. Paweł Zajdel, prof. UŚ

wygłosi wykład w języku polskim pt.

NIST – od ketchupu do kilograma

Kupując „ketchup bez konserwantów” czy „kilogram ziemniaków” rzadko kiedy zdajemy sobie sprawę z roli fizyki i innych nauk ścisłych w tak prostych czynnościach.
Jednak w życiu codziennym jesteśmy otoczeni przez przedmioty i produkty, których cechy związane są z licznymi standardami czy normami. Normy i standardy umocowane są z kolei w specyfikacjach i tzw. materiałach standardowych. Na końcu tego długiego łańcucha znajdują się podstawowe stałe fizyczne i metody pomiarowe, które zwykle kojarzymy z odkrywaniem tajemnic Wszechświata, a nie zakupami w supermarkecie.
Jednym z miejsc, w którym można znaleźć wszystkie powyższe ogniwa łańcucha jest National Institute of Standards and Technology (NIST) w USA.
Korzystając z okazji, chciałem opowiedzieć o NIST z NIST. Skąd się wzięło najpierw National Bureau of Standards, a potem NIST? Czy „Standardowe liście pomidora” (SRM1573A), „Standardowe liście jabłoni” (SRM1515) i „Standardowa mielonka” (SRM1546a) muszą kosztować ponad 1000$ za puszkę? Po co mierzymy wiatr w kominie? Jak pasuje prawy do lewego, czyli jak wyglądał eksperyment Wu w NIST?
Dzięki uprzejmości NIST Konwersatorium odbędzię się zdalnie z NIST Museum w Gaithersburgu.

Konwersatorium odbędzie się zdalnie w czwartek 1.12.2022 r. o godz. 16⁰⁰ poprzez platformę Teams.
Do transmisji w Teams można się będzie łączyć od godz. 15:30.

Link do pdf: z dropbox.